KTO MOŻE POSŁUGIWAĆ SIĘ TYTUŁEM ZAWODOWYM „FARMACEUTA” W POLSCE?
Farmaceuta to zawód o kluczowym znaczeniu dla systemu ochrony zdrowia, którego wykonywanie wymaga spełnienia określonych wymagań edukacyjnych i kwalifikacyjnych. W Polsce, regulacje dotyczące tego zawodu są szczegółowo określone w ustawie z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty. Zgodnie z przepisami, osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu farmaceuty ma prawo posługiwać się tytułem „farmaceuta”, który podlega ochronie prawnej. W niniejszym artykule przedstawiamy kluczowe aspekty związane z uzyskaniem kwalifikacji do wykonywania zawodu farmaceuty, procedurami uznawania kwalifikacji zdobytych za granicą oraz obowiązkami i prawami farmaceutów pracujących w Polsce.
————————————————————————–
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 676) osoba, która posiada prawo wykonywania zawodu farmaceuty, ma prawo posługiwać się tytułem zawodowym „farmaceuta”.
Stosownie do brzmienia ust. 2 ww. normy prawnej tytuł zawodowy „farmaceuta” podlega ochronie prawnej.
Zgodnie natomiast z art. 5 ust. 1 ustawy o zawodzie farmaceuty kwalifikacje do wykonywania zawodu farmaceuty posiada osoba, która:
1) rozpoczęła po roku akademickim 2018/2019 studia przygotowujące do wykonywania zawodu farmaceuty, prowadzone zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 68 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2023 r. poz. 742, z późn. zm.), obejmujące sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, i uzyskała tytuł magistra farmacji albo
2) rozpoczęła przed dniem 1 października 2019 r. w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej pięcioletnie studia na kierunku farmacja, obejmujące co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, i uzyskała tytuł magistra farmacji, albo
3) ukończyła przed dniem 1 maja 2004 r. w Rzeczypospolitej Polskiej czteroletnie lub pięcioletnie studia na kierunku farmacja i uzyskała tytuł magistra farmacji, albo
4) posiada dyplom wydany przez państwo inne niż państwo członkowskie, potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów na kierunku farmacja, obejmujących co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny z dyplomem i tytułem magistra farmacji uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce oraz potwierdzający, że spełnione zostały minimalne wymagania dotyczące kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, albo
5) posiada kwalifikacje uzyskane w państwie członkowskim potwierdzające ukończenie kształcenia spełniającego wymagania określone w przepisach prawa Unii Europejskiej oraz potwierdzone dokumentami określonymi w wykazie, o którym mowa w ust. 2, oraz wymienionymi w ust. 3, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej przez Naczelną Radę Aptekarską, zwaną dalej „NRA”, albo
6) posiada kwalifikacje, o których mowa w ust. 5, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej przez NRA na podstawie przepisów o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, albo
7) posiada dyplom farmaceuty wydany w innym państwie niż państwo członkowskie, poświadczający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów i świadectwo złożenia Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego, zwanego dalej „FEW”, o którym mowa w art. 6.
Minister właściwy do spraw zdrowia ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” wykaz dyplomów, świadectw i innych dokumentów wydanych w państwach członkowskich, potwierdzających posiadanie kwalifikacji do wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej zawodu farmaceuty przez obywateli państw członkowskich, uwzględniając w szczególności nazwy dyplomów, świadectw i innych dokumentów oraz oznaczenie podmiotów wydających te dokumenty.
Za równoważne z dyplomem, świadectwem lub innym dokumentem potwierdzającym posiadanie kwalifikacji do wykonywania zawodu farmaceuty, określonymi w wykazie, o którym mowa w ust. 2, uważa się dyplom, świadectwo lub inny dokument wydany przez państwo członkowskie, jeżeli kształcenie zostało rozpoczęte przed dniem i na zasadach wskazanych w art. 5 ust. 3 ustawy o zawodzie farmaceuty.
W przypadku farmaceuty będącego obywatelem państwa członkowskiego:
1) który nie spełnia warunku dotyczącego wykonywania zawodu farmaceuty przez okres co najmniej 3 kolejnych lat w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających wydanie zaświadczenia, o którym mowa w ust. 3, lub
2) posiadającego dyplom, świadectwo lub inny dokument potwierdzający posiadanie kwalifikacji do wykonywania zawodu farmaceuty, uzyskany w państwie innym niż państwo członkowskie oraz zaświadczenie, że posiada trzyletnie doświadczenie zawodowe w zawodzie farmaceuty uzyskane na terytorium państwa członkowskiego, które uznało to potwierdzenie kwalifikacji zawodowych farmaceuty zgodnie z wewnętrznymi przepisami tego państwa oraz potwierdziło uzyskane doświadczenie zawodowe
– stosuje się przepisy ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. z 2023 r. poz. 334).
Zgodnie z brzmieniem art. 13 ust. 1 ustawy o zawodzie farmaceuty „Prawo wykonywania zawodu farmaceuty” w odniesieniu do osoby, która posiada kwalifikacje, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1-3, przyznaje w drodze uchwały okręgowa rada aptekarska właściwa ze względu na zamierzone miejsce wykonywania zawodu farmaceuty albo NRA (w przypadkach wskazanych w ustawie), w przypadku gdy osoba ta:
1) posiada kwalifikacje określone w art. 5;
2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
3) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu farmaceuty, potwierdzony orzeczeniem lekarskim;
4) wykazuje nienaganną postawę etyczną i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu farmaceuty oraz przestrzegania zasad etyki i deontologii opracowanych przez Krajowy Zjazd Aptekarzy na podstawie art. 37 pkt 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich;
5) nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
6) posiada znajomość języka polskiego w mowie i w piśmie w zakresie koniecznym do wykonywania zawodu farmaceuty;
7) korzysta z pełni praw publicznych.
Wskazać należy, że zawód farmaceuty może wykonywać osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu farmaceuty, która złożyła ślubowanie i jest wpisana do rejestru farmaceutów, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich.
Osoby wykonujące zawód farmaceuty są zrzeszone w samorządzie zawodu farmaceuty. Przynależność do samorządu zawodu farmaceuty jest obowiązkowa dla farmaceutów wykonujących zawód farmaceuty.
Farmaceuta podczas i w związku z wykonywaniem w aptece ogólnodostępnej lub punkcie aptecznym czynności, o których mowa w art. 4 ust. 2 oraz ust. 3 pkt 1, 3, 4 i 6 ustawy o zawodzie farmaceuty, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariusza publicznego na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2024 r. poz. 17).
USTAWA O ZAWODZIE FARMACEUTY ZAWIERA PONADTO REGULACJE PRZEWIDUJĄCE MOŻLIWOŚĆ UKARANIA OSÓB ZA NIEUPRAWNIONE POSŁUGIWANIE SIĘ TYTUŁEM ZAWODOWYM FARMACEUTY. STOSOWNIE DO BRZMIENIA ART. 79, KTO BEZ WYMAGANEGO UPRAWNIENIA POSŁUGUJE SIĘ TYTUŁEM ZAWODOWYM „FARMACEUTA”, PODLEGA GRZYWNIE ALBO KARZE OGRANICZENIA WOLNOŚCI.
Powyższe regulacje oznaczają, że tylko osoby posiadające stosowne wykształcenie i kwalifikacje, a także którym zostało przyznane w drodze uchwały okręgowej rady aptekarskiej albo uchwały NRA „Prawo wykonywania zawodu farmaceuty”, mogą posługiwać się tytułem zawodowym „Farmaceuta”.