Farmaceuta na oddziale pediatrycznym
Nowy tydzień, nowe przypadki kliniczne,nowe spostrzeżenia i uwagi. Do zespołu apteki szpitalnej w Hospital Universitari Germans Trias i Pujol dołączył p. Robert – farmaceuta, diagnosta laboratoryjny, doktor nauk farmaceutycznych i specjalista z farmacji klinicznej (rośniemy w siłę!)
Jakie przypadki omawiano w pierwszym tygodniu pobytu?
Zapraszamy!
„Szpital German Trias i Pujol został zbudowany w latach 80-tych XX wieku na wzgórzach na północ od Barcelony, na ziemiach podarowanych przez rodzinę Ruti. W szpitalu znajduje się około 600 łóżek dla pacjentów w różnych klinikach (m.in. pediatrii, kardiologii, nefrologii, hematologii). Ponadto, szpital sprawuje opiekę ambulatoryjną nad mieszkańcami północnych okolic Barcelony.
W aptece pracuje około 50 osób, w tym farmaceuci, technicy, pielęgniarka i personel administracyjny. Rutynowa praca trwa od poniedziałku do piątku do godziny 15-tej, a dodatkowo wyznaczone są dyżury dla części personelu do 22-ej.
Farmaceuta ma dostęp do dokumentacji medycznej pacjenta, w tym alergii (!), historii leczenia, badań diagnostycznych i opisów przygotowywanych przez lekarzy i pielęgniarki. Jest to bardzo ważne, ponieważ na ich podstawie farmaceuta ocenia zasadność włączenia i kontynuacji danego leku, dawkę i drogę podania. Może też samodzielnie zalecić włączenie dodatkowego leku – takiego, jaki był stosowany przewlekle przez pacjenta przed przyjęciem do szpitala, a nie został wpisany w zleceniu (np. lek przeciwdepresyjny), nowego leku np. heparyna drobnocząsteczkowa dla pacjentów z czynnikami ryzyka (m.in. unieruchomionych lub z nadwagą), podanie przeciwciał antyRh+ u kobiet Rh-, które urodziły dzieci Rh+ lub szczepienie przeciwko różyczce wcześniej niezaszczepionych młodych matek. Zmiany wprowadzone mogą być ostateczne lub jeżeli zmiana jest istotna – farmaceuta pozostawia swoją propozycję zmiany do akceptacji lekarza. Zmiany wprowadzone przez farmaceutę są odnotowywane w systemie elektronicznej dokumentacji i możliwe do okresowej analizy.
Cały proces jest ważny z punktu widzenia bezpieczeństwa, skuteczności terapii oraz farmakoekonomiki. Dopiero po zatwierdzeniu farmakoterapii przez farmaceutę leki na następny dzień mogą zostać przygotowane i wydane z apteki. I to zarówno leki gotowe, jak i recepturowe.
Podobnie jak Polska, Hiszpania również boryka się z problemem niedoborów leków. Aby zapewnić dostępność brakującego leku apteka szpitalna stara się o państwowe zezwolenie na sprowadzenie leku i w odróżnieniu od Polski, ona wydaje te leki pacjentom ambulatoryjnym. I czyni to, tak jak od niedawna w Polsce – na podstawie recepty elektronicznej.
Pierwszy tydzień stażu odbywał się pod opieką Maite, farmaceutki specjalizującej się farmakoterapii pediatrycznej, położniczej i ginekologicznej. Do naszych obowiązków należało uczestniczyć w codziennym porannym spotkaniu pracowników kliniki w celu omówienia stanu pacjentów, przejrzeć listę pacjentów przebywających na oddziale, skontrolować ich farmakoterapię, żywienie pozajelitowe i zatwierdzić listę leków do wydania z apteki. Czynności te wykonujemy bezpośrednio na oddziale z możliwością bezpośredniego kontaktu z pozostałym personelem medycznym.
Pacjent 1: chłopiec lat przyjęty z powodu problemów z oddychaniem (pl. świszczący oddech, ang. wheezing, hiszp. sibilantes). Przepisane leki:
metylprednizolon 30 mg iv z opakowania 500 mg
ipratropium 0,5 mg inhalacja, dwa razy dziennie
salbutamol – pierwsza dawka iv, kolejne w inhalacji w razie potrzeby
Farmaceuta przelicza dawki leków (są prawidłowe), zamienia przepisany produkt z metyprednizolonem na mniejsze opakowanie (oszczędność!). Ponadto, ma w pamięci, że ipratropium jest skuteczne tylko w ciągu pierwszych 48 godzin terapii i jutro trzeba będzie je odstawić.
Pacjent 2: 7-miesięczny chłopiec z odmiedniczkowym zapaleniem nerek (ang. pyelonephritis, hiszp. pielonefritis). Potrzeba włączyć antybiotykoterapię: standardowo jest to ampicylina oraz aminoglikozyd: gentamycyna lub amikacyna. Przepisane leki:
ampicylina 140 mg iv co 24 godziny
amikacyna 180 mg iv co 6 godzin
paracetamol 100 mg iv co 6 godzin
Farmaceuta sprawdza wybór antybiotyków i dawki. Ponieważ pacjent ma wady rozwojowe układu moczowego i to już 3 epizod zapalenia nerek to lekiem z wyboru u niego jest amikacyna. Ten antybiotyk ma niższe ryzyko występowania oporności bakterii i nawrotu choroby. Sprawdzamy dawkowanie antybiotyków – jest prawidłowe.
Ale uwaga na paracetamol! Przy podaniu dożylnym u dziecka <1 roku przepisana dawka jest za wysoka. Trzeba ją obniżyć o połowę i napisać informację do lekarza.
Pacjent 3: Do apteki zgłasza się matka z receptą elektroniczną na witaminę K w postaci iniekcji. U jej dziecka łatwo powstają siniaki a badania laboratoryjne wykazały wydłużony czas krzepnięcia. Prawdopodobna przyczyna: niedobór witaminy K. Przepisane leki:
witamina K 2 mg im raz dziennie – 15 amp.
Przepisany lek znajduje się obecnie na hiszpańskiej liście niedoborów lekowych. Apteka szpitalna uzyskała pozwolenie na sprowadzenie leku i może zaopatrzyć w go również pacjentów ambulatoryjnych. Farmaceuta wydaje lek, igły i strzykawki a także upomina, by po 15 dniach matka zgłosiła z dzieckiem do laboratorium, w celu wykonania badań układu krzepnięcia i oceny skuteczności wprowadzonej terapii.
Pacjent 4: Kobieta, która właśnie urodziła swoje pierwsze dziecko. Sprawdzamy jej status szczepienia przeciwko różyczce – brak! Farmaceuta zaleca wykonanie szczepienia. Sprawdzamy również grupy krwi matki (Rh -) i dziecka (Rh -) – ponieważ są takie same – nie ma potrzeby podania matce przeciwciał anty Rh+, zabezpieczających przed konfliktem serologicznym w kolejnej ciąży.
Pacjent 5: Wcześniak. Farmaceuta musi zatwierdzić skład przepisanej mieszaniny do odżywiania pozajelitowego. Na początku drukujemy zlecenie a następnie sprawdzamy wyniki badań laboratoryjnych: m.in. elektrolity (potas jest nieco podwyższony, ale może to wynikać ze zwiększonej podatności erytrocytów dziecka na hemolizę występującą po pobraniu krwi) i glukozę (jest niska, więc zwiększamy udział energetyczny węglowodanów w mieszaninie). Zatwierdzamy skład i przekazujemy do aptecznego działu produkcji”.
Zapraszamy do odwiedzania naszej strony na Facebooku
Partnerami projektu w 2019 r. są: