Zakaz reklamy aptek chroni interes pacjentów
Naczelna Izba Aptekarska podtrzymuje swoje stanowisko w kwestii utrzymania zakazu reklamy aptek, w rozumieniu art. 94a ust. 1 Prawa farmaceutycznego. Tym samym nie podziela obaw przedstawicieli Konfederacji Lewiatan, sugerujących konieczność zmian w kierunku liberalizacji tego przepisu.
Zdaniem Naczelnej Izby Aptekarskiej, ewentualne złagodzenie obowiązującego zakazu reklamy aptek mogłoby stanowić zachętę dla części podmiotów komercyjnych do tworzenia programów lojalnościowych, ostatecznie prowadzących do nadmiernej konsumpcji preparatów, w więc szkodliwych dla pacjenta.
Inicjatywą swego czasu budzącą duże kontrowersje, był program dostępny w jednej z największych sieci aptek, który – nazywany przez ten podmiot „Programem Opieki Farmaceutycznej” – okazał się jednak zwykłym programem lojalnościowym, a więc łamiącym obowiązujące przepisy. Dostrzegł to sąd administracyjny, który w 2014 r. ostatecznie zakazał jego prowadzenia.
Zasadność wprowadzenia ścisłych regulacji w tym zakresie zauważono kilka lat temu, przy pracach nad ustawą refundacyjną, obowiązującą od 2012 r. W uzasadnieniu tej ustawy czytamy: „(…) Pacjent nieświadomy mechanizmów stosowanej „gry” łatwo ulega manipulacji opartej na przeświadczeniu o atrakcyjności oferty nie zdając sobie sprawy, iż to nie on jest rzeczywistym beneficjentem tych działań, jest tylko narzędziem. Dotychczas obowiązujące przepisy umożliwiają podmiotom odpowiedzialnym i podmiotom prowadzącym obrót hurtowy, za pośrednictwem swoich lub współpracujących sieci aptek, pod pozorem troski o dobro pacjenta wyłudzanie z NFZ znacznych kwot, jakie na leki refundowane wykłada Państwo (…)”.
Programy rządowe ze wsparciem farmaceutów
Kwestią odrębną jest wsparcie przez apteki rządowych inicjatyw. Należą do nich m.in. prowadzony przez Ministerstwo Zdrowia program bezpłatnych leków dla seniorów (Leki75+), jak również stosunkowo nowa inicjatywa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Zdrowia, planująca wprowadzenie do aptek Karty Dużej Rodziny.
Samorząd aptekarski pragnie podkreślić, że zawsze wpierał podobne inicjatywy. Nie mają one bowiem charakteru komercyjnego, mają za to wymiar prozdrowotny podnoszący komfort życia wielu milionów pacjentów.
Zakaz reklamy aptek nie narusza swobody prowadzenia działalności gospodarczej i jest zgodny z Konstytucją RP
Zakaz reklamy aptek nie narusza swobody prowadzenia działalności gospodarczej i jest zgodny Konstytucją RP – uznało Biuro Analiz Sejmowych Sejmu, w stanowisku skierowanym 9 listopada 2017 r. do Trybunału Konstytucyjnego. Jak podkreśla BAS, zakaz reklamy aptek i punktów aptecznych jest niezbędny dla realizacji zakładanego przez ustawodawcę celu, w tym sensie, że nie istnieje inny, mniej restrykcyjny środek, który pozwalałby na osiągnięcie tego samego skutku.
– (…) Zapis ten wpisuje się w cały mechanizm obrotu lekami, umożliwiający realizację konstytucyjnych standardów, w tym zwłaszcza ochrony zdrowia i życia oraz ochrony konsumentów przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu. W tym kontekście należy uznać za dopuszczalne ograniczenie wolności gospodarczej, bowiem zakazy prowadzenia reklamy aptek i punktów aptecznych i ich działalności mają stanowić gwarancję prawidłowego funkcjonowania aptek jako placówek ochrony zdrowia publicznego (…)”– czytamy w stanowisku BAS.
Programy lojalnościowe nie stanowią opieki farmaceutycznej
Nie podzielono obaw przeciwników wprowadzenia zakazu reklamy aptek, którzy twierdzili, że będzie on stanowić przeszkodę do wypełniania przez farmaceutów ich obowiązku polegającego na sprawowaniu opieki farmaceutycznej, jednocześnie uznając, że programy lojalnościowe odwołujące się do opieki farmaceutycznej nie mają z tą ideą nic wspólnego.
– (…) Należy więc zdecydowanie oddzielić pojęcie programu lojalnościowego, który ma na celu zwiększenie zysków apteki uczestniczącej w tym programie i tym samym (…) stanowi reklamę apteki, i jako taki jest nielegalny, od faktycznego świadczenia opieki farmaceutycznej (…) – podkreśliło BAS.
Wszystkie podmioty objęte zakazem reklamy
Zakaz dotyczy wszystkich podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży leków i nie stanowi nadmiernego ciężaru nałożonego na przedsiębiorców prowadzących apteki, którzy mogą, poprzez stosowanie ofert cenowych, wpływać na poziom zainteresowania proponowanych przez nich produktów i usług, a w ten sposób dążyć do zwiększenia swoich zysków. W ocenie Sejmu RP „(…) zakaz ten skutecznie umożliwia ograniczenie perswazyjnego wpływu reklamy na decyzję konsumentów (…)”.
- Pełna treść stanowiska Sejmu RP ⇒ kliknij tutaj