List otwarty do Senatorów RP – prośba o poparcie ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne (tzw. „Apteka dla Aptekarza”)

Warszawa, dnia 18 kwietnia 2017 r.

Szanowni Państwo,
Panie i Panowie Senatorowie,

7 kwietnia br. w Sejmie RP zakończyło się trzecie czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne, podczas którego Parlamentarzyści przyjęli ustawę i skierowali ją do dalszych prac legislacyjnych w Senacie RP. W głosowaniu wzięło udział 427 Posłów (ZA: 236, PRZECIW: 189, WSTRZYMAŁO SIĘ: 2).

Tak znacząca przewaga zwolenników tej regulacji jest dowodem na to, jak wielu Posłów – niezależnie od reprezentowanej opcji politycznej – rozumie i dostrzega problemy, z jakimi od wielu lat zmagają się polskie apteki. Zwolennikami projektowanych zmian są również kluczowe organizacje, skupiające w sumie ponad pół miliona osób reprezentujących tzw. „biały personel” (samorządy: aptekarski, lekarski, pielęgniarek i położnych oraz diagnostów laboratoryjnych), a także młodzi farmaceuci zrzeszeni wokół Polskiego Towarzystwa Studentów Farmacji.

Ponadto, nowelizacja ustawy Prawo farmaceutyczne cieszy się poparciem ze strony Ministerstwa Zdrowia, Sejmowej Komisji Zdrowia, a także Biura Analiz Sejmowych (BAS), które w swoich niezależnych opiniach prawnych stwierdziło, że zmiany w przepisach ograniczą nieprawidłowości występujące na rynku aptecznym, zapewnią większą konkurencję oraz lepszą ochronę pacjentów korzystających z aptek. Projekt mógł więc podlegać dalszym pracom legislacyjnym, a jego zapisy antykoncentracyjne były zgodne z Konstytucją RP i europejskimi przepisami. Za wprowadzeniem regulacji ograniczających wolność działalności gospodarczej przemawia ważny interes publiczny »> szczegóły w załączniku.
Jakie są zatem główne założenia ustawy?

Apteka to nie sklep

Regulacja zakłada m.in. powrót do tradycyjnej roli apteki, traktowanej jako placówki ochrony zdrowia, a nie sklepu oferującego sprzedaż leków. Zmiany mają na celu zahamowanie funkcjonujących dziś na rynku licznych patologii, w tym postrzegania pacjenta przede wszystkim jako narzędzia do zarabiania ogromnych pieniędzy.

Ceny leków pozostaną korzystne dla pacjenta

Proponowane rozwiązania dotyczą jedynie nowych aptek i mają ukształtować rynek na kolejne dziesięciolecia. W praktyce oznacza to, że ponad 14,7 tys. funkcjonujących obecnie aptek będzie dalej istnieć, a konkurencja pomiędzy placówkami spowoduje, że ceny leków pozostaną korzystne dla pacjentów.

Ratunek dla 4,5 tys. polskich mikroprzedsiębiorstw

Wejście w życie nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne ma na celu ucywilizowanie rynku aptecznego, który jest obecnie w aż 60 proc, zdominowany przez sieci apteczne (w 2004 r. w Polsce było ich 45, dzisiaj jest ich 417). To groźne zjawisko, tym bardziej, że agresywna ekspansja sieci odbywa się kosztem polskich aptek indywidualnych – dziennie upadają 2 małe apteki, w to miejsce powstają 3 apteki sieciowe. Jeżeli nikt nie powstrzyma tego procesu to za 5 lat apteki indywidualne znikną z rynku – konsekwencje tego zjawiska są nieodwracalne. Celem tych regulacji jest więc ochrona ponad 4,5 tysiąca polskich drobnych przedsiębiorców prowadzących apteki, którzy już dziś balansują na granicy bankructwa oraz zabezpieczenie wielu tysięcy miejsc pracy.

Apteka na wsi powinna być standardem

Celem ustawy jest także przywrócenie dostępności do leków i usług farmaceutycznych na terenach wiejskich. Stanie się tak poprzez wprowadzenie kryteriów demograficznych i geograficznych umożliwiających pacjentom łatwiejszy dostęp do aptek. Niestety dziś jest na odwrót. Pacjenci z terenów wiejskich mają utrudniony dostęp do leków. Dlaczego? Obecnie dwie z trzech największych sieci aptecznych są powiązane z hurtem, co jest niezgodne z prawem. Hurtownie zaopatrują głównie swoje apteki sieciowe, nie realizując zamówień aptek indywidualnych, zlokalizowanych przeważnie na wsiach i w mniejszych miasteczkach. W efekcie, pacjenci muszą dojeżdżać po medykamenty do dużych miast, nawet po kilkadziesiąt kilometrów. W większych aglomeracjach królują głównie apteki sieciowe, które liczą na tłumy bogatszych pacjentów, dlatego celem tej regulacji jest m.in. ochrona interesów biedniejszej grupy pacjentów, których nie stać na częste dojazdy po leki do dużych miast.

Zgodność z prawem UE i Konstytucją RP

Podobne rozwiązania prawne od dawna funkcjonują w Europie – obecnie blisko 70 proc. europejskich aptek objętych jest szczegółowymi regulacjami (m.in. Niemcy, Francja, Austria, Hiszpania, Włochy, Dania, Belgia). Ustawa jest zgodna z Konstytucją RP i szeroko rozumianym prawem unijnym. Pozytywnie o zasadzie „Apteka dla Aptekarza” wypowiedział się też Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Będą kolejne próby dyskredytacji ustawy

Niestety, mimo racjonalnej argumentacji stojącej za poparciem ustawy, w przestrzeni publicznej cały czas krążą nieprawdziwe i pozamerytoryczne przekazy dotyczące tej regulacji. Ich celem jest dyskredytacja zarówno samej nowelizacji, jak i działalności samorządu aptekarskiego. Takie nastawienie pokazuje, że przeciwnikom tej ustawy nie zależy ani na uporządkowaniu rynku farmaceutycznego, ani na dobru pacjentów.

Jaka będzie przyszłość ustawy?

Ustawa – nazywana również „małą” nowelizacją lub tzw. ustawą „osłonową” dla dużej nowelizacji Prawa farmaceutycznego przygotowywanej przez Ministra Zdrowia – z każdym miesiącem zyskuje na znaczeniu. Mimo wielu nieudanych prób jej dyskredytacji z powodzeniem przechodzi kolejne etapy legislacyjne. Dzieje się tak dzięki zdobyciu przychylności głosów Parlamentarzystów, jak również przychylności czołowych instytucji odpowiedzialnych za zdrowie publiczne w naszym kraju oraz zrozumieniu wielu środowisk związanych z tym obszarem. Mimo zaawansowanych prac nad tą regulacją, przeciwnicy projektowanych zmian z pewnością nie złożą broni. Przewidujemy, że w ciągu najbliższych dni zostaną Państwo zasypani kolejną porcją materiałów dyskredytujących tę ustawę.
Dlatego w imieniu Naczelnej Rady Aptekarskiej, proszę Państwa o nieuleganie presji tych grup oraz poparcie regulacji, w toku prac legislacyjnych prowadzonych przez Senat RP.
W tym celu zachęcam do dalszej, konstruktywnej pracy nad ustawą, która jest korzystna dla polskiego sektora aptecznego oraz polskich pacjentów.

z poważaniem

Elżbieta Piotrowska-Rutkowska
Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej

List otwarty do Senatorów RP – prośba o poparcie ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne (tzw. „Apteka dla Aptekarza”) ⇐ list do pobrania – format pdf.